Op 1 mei verscheen de nieuwe cd van American Aquarium. Deze Amerikaanse band bestaat uit vijf jonge muzikanten uit Noord Carolina en bestaan bijna 15 jaar. De band rond singer-songwriter en schrijver BJ Barham opereerde de eerste vijf jaar van haar bestaan in betrekkelijke anonimiteit, maar na de release van haar vijfde plaat "Small Town Hymns" in 2010, met zijn opwindende plattelandsromantiek, werd de band omarmd door de critici en door de liefhebbers van Amerikaanse rootsmuziek. Met het door Jason Isbell geproduceerde "Burn. Flicker. Die." (2012) leverde American Aquarium acht jaar geleden haar voorlopige meesterwerk af. Ex-Drive-By-Trucker Isbell combineerde op deze plaat pure americana met gladde countryrock en wist onder andere Spooner Oldham, DB’s-Leden Chris Stamey en Wes Lachot, zangeres Amanda Shires en Caitlin Carey aan te trekken om een muzikale bijdrage te leveren. "Wolves" uit 2015 was opnieuw een mooi album en dit dankzij een mooie volle en enigszins donkere sound, in combinatie met cadenserende akkoordenreeksen en vooral het gebruik van de slide gitaar. Deze plaat volgt op een periode van veel touren, want American Aquarium spendeert weinig nachten in hun hometown Raleigh: zo’n 300 dagen per jaar schiet ze over uitgestrekt asfalt om her en der in hun thuisland op te treden, hetgeen meteen genoeg inspiratie opleverde voor dit album. Het gekke aan deze band is dat bijna ieder album wordt uitgebracht onder verschillende muzikale opstellingen. Zo’n 35 muzikanten figureerden ooit in American Aquarium en nu anno 2020, blijft alleen gitarist Shane Boeker naast Barham weer over op het nieuwe album "Lamentations"

"Small Town Hymns" en "Burn. Flicker. Die." lieten een geïnspireerd klinkende band horen die haar oude geluid trouw bleef, maar ook voorzichtig nieuwe wegen verkende in wat grootser en steviger klinkende songs. Het leverde de band prima recensies op, maar de verkoop viel eerder wat tegen, zodat hun label Last Chance Records hun dumpte. Meer succes had het album "Wolves", waarvoor de band onderdak had gevonden bij het Duitse Blue Rose label. Hun laatste album "Things Change" voor het New West label, bracht veel lof en naamsbekendheid. Op deze plaat, natuurlijk weer met een nieuwe band line-up, werden zijn huwelijk en nakend vaderschap weer mooi verwerkt in tien tellende songs. Voor het nieuwe album "Lamentations" bracht American Aquarium Shooter Jennings als producer naar voren. die met name de pedal steel een glansrol heeft gegeven. Het is een geluid dat uitstekend past bij de geweldige stem van BJ Barham, die alleen maar beter is gaan zingen. Zo rechtvaardigt de zeven minuten durende opener "Me + Mine" meteen de aanschaf van dit geweldige album, het is een openingstrack die zich mag scharen onder het mooiste dat American Aquarium de afgelopen jaren heeft gemaakt en het is een track die de lat hoog legt voor de rest van het album. De laatste albums lieten een gestage groei zien met dit als voorlopig hoogtepunt. De vergelijkingen met Springsteen liggen voor de hand, qua muziek, qua teksten. Maar vergeet dan ook zeker niet ene Mellencamp te vermelden, ten tijde van Scarecrow. Op de band’s tiende plaat, keert American Aquarium terug naar eenvoud, zonder hierbij overigens te vervallen in herhaling. Duidelijk is wel te horen dat de band, meer dan op de voorgaande albums, voor een eigen richting heeft gekozen, een eigen sound binnen de americana-scène heeft verworven. "Lamentations" laat horen dat BJ Barham nog altijd songs schrijft van wereldklasse en dat American Aquarium nog steeds moet worden gerekend tot de smaakmakers binnen het alt-country genre.

De nieuwe plaat van de band bevat weer een serie songs die een breed spectrum van de Amerikaanse rootsmuziek bestrijken en afwisselend raken aan het werk van Bruce Springsteen en Steve Earle. De vorige platen van de band waren al somber van toon, maar op de nieuwe plaat doet BJ Barham er nog een schepje bovenop. Het levert wederom prachtige teksten op, waarin BJ Barham zijn land een spiegel voorhoudt, meedogenloos maar liefdevol, maar ook in muzikaal opzicht is "Lamentations" van een buitengewoon hoog niveau. Shooter Jennings voelt uitstekend aan wat de indringende songs van BJ Barham nodig hebben door het ook gasten als Jamie Lin Wilson, the Watson Twins en Matt Douglas te vragen voor dit in Los Angeles opgenomen album, maar plaatst steeds Barham's zang op de voorgrond. De beeldende songs op "Lamentations" ontroeren vrijwel zonder uitzondering en prikkelen de fantasie. Op deze plaat spreekt de band over moeilijke tijden, de zonden van het zuiden en degenen die willen dat de band gewoon zwijgt en zingt. BJ noemde het nieuwste album als verwijzing naar de dood van de American Dream. Hij kiest geen partij of naam. Hij beroept zich op de bijbel en geeft politici de schuld, Barham doet dit het meest in het reeds vernoemde "Me and Mine". De toespeling op president Trump en de mijnbouw is duidelijk in de context van het nummer, maar op de rest van het album wijst hij overal met zijn vinger, ook naar de man in de spiegel. Barham doet dit het meest expliciet op de Evangelie gerelateerde intonaties van "The Day I Learned to Lie to You". Het lied wemelt van de pijn van de zelf toegebrachte soort. De verteller weet dat hij verantwoordelijk is voor het uiteenvallen van zijn huis. Spijt brengt geen verlossing. Het nummer eindigt op een treurige toon.

Barham zingt in zijn naam, maar dat betekent niet dat de liedjes expliciet autobiografisch zijn. Ze lijken vaak een compositie van persoonlijke bekentenissen en van historische personages te zijn. Hij biedt een documentair verhaal over de plaats vanwaar hij uit het Amerikaanse Zuiden komt. Barham schrikt er niet voor terug om de schuld in eigen schoenen te schuiven. Net zoals de inwoners van Jeruzalem onberispelijk verantwoordelijk waren voor hun lot, zijn ook zijn mede Zuidelingen aansprakelijk voor hun zonden. Met een stem, zoals Springsteen over zijn verhalen van New Jersey weergeeft, verkondigt Barham zijn visie op "A Better South". Hij erkent dat: "on the backs of the poor, these towns were built / for every ounce of pride comes a pound of guilt". Hij vertelt nederig de geschiedenis van de slavernij en het harde leven in het verleden, maar daar houdt hij niet op. Barham merkt op dat de meer recente tijden niet veel beter waren. "I'm sick and tired of listening to Daddy's generation / The byproduct of war and segregation / Still thinking they can tell us of what to do / Who can live where and who can love who" zingt hij met een sterke stem. Degenen die willen dat hij gewoon zijn mond houdt en zingt zijn het echte probleem, merkt hij op, waarbij hij verwijst naar de situatie van de Dixie Chicks. De hoge kwaliteit van de songs, waarbij de eenvoudigste het best werken en de mooie verhalen over de verloren American Dream, tillen "Lamentations" naar een hoger niveau en eindigt deze plaat met een veelbelovende noot, want Barham suggereert dat hard werken zijn en onze collectieve problemen kan oplossen. Dat lijkt in tegenspraak met eerdere beweringen op de rest van de plaat waar we leren over zijn hardwerkende voorouders die genaaid worden door de overheid en mensen met geld en macht. Maar, zoals Barham suggereert, welke andere keuze hebben we. We kunnen alleen maar zo lang rouwen voordat we de handschoen weer oppakken om een betere toekomst te creëren.

Samengevat: Met "Lamentations" hebben BJ Barham (vocals, gitaar), Shane Boeker (gitaar), Ryan Van Fleet (drums), Alden Hedges (bassist), Rhett Huffman (keys) en pedalsteel speler Neil Jones de lat weer een stukje hoger gelegd, en schaart de band zich eveneens ook definitief onder de allergrootsten in het genre. Op deze plaat is het dat BJ Barham niet teveel nieuw terrein beslaat, maar het is een boeiend album geworden waarbij Barham in zijn altijd evoluerende, meeslepende verhalenvertelling, nog steeds één van de meest over het hoofd geziene singer-songwriters is.